МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БІЛІММЕН ҚАМТЫЛМАҒАН БАЛАЛАРДЫҢ (1-2 ЖАС) АТА-АНАЛАРЫНА АРНАЛҒАН КОНСУЛЬТАЦИЯЛЫҚ ПУНКТТЕР ҚҰРУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫМДАР

"МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БАЛАЛЫҚ ШАҚ" РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ОРТАЛЫҒЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

 

 

 

 

 

 

 

МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БІЛІММЕН ҚАМТЫЛМАҒАН БАЛАЛАРДЫҢ (1-2 ЖАС) АТА-АНАЛАРЫНА АРНАЛҒАН КОНСУЛЬТАЦИЯЛЫҚ ПУНКТТЕР ҚҰРУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫМДАР

 

 

 

 

 

 

 

 

Нұр-Сұлтан

2021

 

 

"Мектепке дейінгі балалық шақ" республикалық орталығының базасында әзірленді

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің

 

 

 

 

Мектепке дейінгі біліммен қамтылмаған балалардың (1-2 жас) ата-аналарына арналған консультациялық пункттер құру бойынша әдістемелік ұсынымдар. Нұр-сұлтан, 2021-49 бет

 

 

 

Рецензенттер: 

 Арзанбаева б. о., п. ғ. к.

 Даримова Ф. а., меңгерушісі

 Жолымбетова Н.А., әдіскер

 

 

 

 

Әдістемелік ұсынымдарда балалары (1-2 жас) мектепке дейінгі біліммен қамтылмаған ата-аналар үшін консультациялық пункт ұйымдастыру мәселелері қамтылады 

Мектепке дейінгі ұйымдардың басшыларына, әдіскерлеріне, педагогтарына және жалпы ата-аналар қауымына арналған.

 

 

 

 

Әдістемелік ұсынымдарды "Мектепке дейінгі балалық шақ" республикалық орталығының ғылыми-әдістемелік кеңесі қарады және ұсынды (2021 жылғы 29 наурыздағы № 3 хаттама)

 

 

 

 

 

 

 

 

Республикалық орталығы

"Мектепке дейінгі балалық шақ" 2021 ж

 

 

ТҮСІНДІРМЕ ЖАЗБА

 

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жүйесін дамыту – Қазақстан Республикасы мемлекеттік саясатының маңызды бағыты. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту үздіксіз білім беру жүйесінің бастапқы буыны ретінде балалардың ерте дамуына жағдай жасайды. 

Қазіргі уақытта мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды дамытудың жаңа моделі әзірленді. Модель 1 жастан бастап 1 сыныпқа қабылданғанға дейінгі мектеп жасына дейінгі балалардың біртұтас дамуының заманауи теорияларымен ұлттық тәсілдердің үйлесімді үйлесіміне бағытталған. Ерте және мектеп жасына дейінгі балалардың даму жағдайларын ұйымдастыруға қойылатын талаптарды өзгерту және осыған байланысты нормативтік құқықтық актілерді әлемдік тәжірибеге сәйкес келтіре отырып қайта қарау процесі жүріп жатыр.  

 Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жүйесі саласындағы білім мен ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының (бұдан әрі – мемлекеттік бағдарлама) басты міндеттерінің бірі әрбір баланың өмірінде табысты бастама ретінде ерте жастағы балалардың сапалы мектепке дейінгі білім беруге қолжетімділігін кеңейту болып табылады. Мемлекеттік бағдарламада балаларды ерте дамыту мәселелері Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымдары елдерінің саясатына шолуда ұсынылған. (ЭЫДҰ) "ЭЫДҰ сарапшыларының ұсынымдарына сәйкес, Қазақстан жас балаларға ерекше назар аударуы және 3 жасқа дейінгі балаларға мектепке дейінгі білім беруді белсенді түрде ілгерілетуі қажет.

Бұл мәселенің өзектілігі-ерте жастағы балаларды (туғаннан 3 жасқа дейін) Мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту тек 42,7% құрайды. (01.10.2020 ж.ҰБДҚ деректері). ХХ ғасырдың 90-жылдарында мектепке дейінгі ұйымдардағы бөбекжай топтарының едәуір қысқаруы бүгінгі күнге дейін әсер етеді. Әр түрлі себептермен кейбір балалар мектепке дейінгі ұйымдарға бара алмайды. Оларға тең бастапқы мүмкіндіктерді қамтамасыз ету үшін мектепке дейінгі білім берудің баламалы нысандары бар. Бұл формаларға мыналар жатады:

- консультациялық пункттерді, қысқа мерзімді болу топтарын ұйымдастыру;

- үйдегі "әлеуметтік күтушілер" институты;

-әртүрлі бағыттағы шағын орталықтар және т. б.

Оқытудың баламалы нысандарының қызметі олардың қызметін реттейтін отандық нормативтік құжаттардың талаптары шеңберінде жүзеге асырылады. Қолданыстағы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында (бұдан әрі - МЕМДҚБ) 1 жастан 6 жасқа дейінгі тәрбиеленушілердің іскерліктері мен дағдыларының тізбесі ұсынылған. 

Консультациялық пункттер құру көп балалы, аз қамтылған және мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларды қолдауға, отбасының тұрмысы мен қаржылық жағдайын жақсартуға, ата-аналардың жүктемесін азайтуға, аналардың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған.

Мектепке дейінгі ұйымдар жанындағы консультациялық пункттердің жұмыс істеуі балалармен ғана емес, олардың ата-аналарымен де тәрбие-білім беру жұмысын көздейді.  

Әдістемелік ұсынымдардың мақсаты мектепке дейінгі ұйымдардың басшылары мен педагогтеріне әдістемелік көмек көрсету болып табылады, олардың негізінде мектепке дейінгі біліммен қамтылмаған жас балаларға арналған консультациялық пункттер ашу жоспарлануда.

Тапсырмалар:

- әр баланың сапалы және қолжетімді білім алу құқығын іске асыру;

- ерте жастағы балалардың мектепке дейінгі ұйымның жағдайына сәтті бейімделуіне жағдай жасау;

- балалардың толыққанды дамуын, олардың құрдастары мен ересектер арасындағы қарым-қатынаста әлеуметтенуін қамтамасыз ету;  

- сәби және ерте жастағы балалары бар ата-аналарға көмек көрсетуге бағытталған Мектепке дейінгі білім берудің жаңа нысандарын дамыту;

- мектеп жасына дейінгі балаларды күту және дамыту мәселелерінде ата-аналарға консультациялық көмек көрсету;

Күтілетін нәтижелер:

- жасына сәйкес психикалық процестерді дамыту;

- балабақша жағдайына бейімделу, бұл жас балаларға тәуелсіз және өзіне сенімді болуға мүмкіндік береді;

- балалардың ерте әлеуметтенуін қамтамасыз ету;

- отбасындағы баланы тәрбиелеу және дамыту мәселелері бойынша ата-аналардың педагогикалық құзыреттілігін арттыру;

Жұмыста мектепке дейінгі ұйымдардың консультациялық пункттерінің жұмысын, атап айтқанда, оларды ашу тәртібін, 1 жастан 2 жасқа дейінгі балалардың дамуының негізгі кезеңдерін, жұмыс жоспарын және т. б. реттейтін нормативтік-құқықтық құжаттар ұсынылған.

Бұл жұмыс мектепке дейінгі ұйымдардың басшыларына, әдіскерлеріне, педагогтарына және ата-аналар жұртшылығына оқытудың баламалы нысандары арқылы жас балаларды күту, тәрбиелеу және дамыту мәселелерінде пайдалы болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

БАЛАЛАРМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДЫҢ НОРМАТИВТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ БАЗАСЫ ЖӘНЕ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕРІ 

1 ЖЫЛДАН 3 ЖЫЛҒА ДЕЙІН

 

   Мектепке дейінгі ұйымдар жанындағы консультациялық пункттің қызметін ұйымдастыра отырып, қолданыстағы нормативтік-құқықтық базаға назар аудару керек: 

1. "Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңы;

2. Қазақстан Республикасының Заңы "педагог мәртебесі туралы"бап; 

3. Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы;

4. "Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы"Қазақстан Республикасының Заңы;

5. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды дамыту моделі (2021 жылғы 11 наурыздағы № 137 ҚРК);

6. "Мектепке дейінгі ұйымдар мен балалар үйлеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар "санитариялық қағидаларын бекіту туралы"Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2017 жылғы 17 тамыздағы № 615 бұйрығы;

7. "Білім берудің барлық деңгейлеріндегі мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы"Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 5 мамырдағы № 182 Бұйрығы;

8. "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің м. а. 2016 жылғы 12 тамыздағы № 499 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы (ҚР БҒМ 2020 жылғы 24 қыркүйектегі № 412 бұйрығы);

1 жастан 2 жасқа дейінгі балалармен жұмыс істеудің негізгі принциптері: 

даму принципі: баланың әлемге, өзіне және басқа адамдарға деген жаңа көзқарасының пайда болуы, жаңа қабілеттер, тілектер, қызығушылықтар мен іс-әрекетке деген ұмтылыстар, қызметтің жаңа тәсілдерін игеру. Мұның бәрі баланың бастамашылығы мен тәуелсіздігінде, баланың өзі бір нәрсеге ұмтылатындығында, бір нәрсені өзі ойлап тауып, нәтижеге жетуге тырысатындығында көрінеді. 

іс-әрекет принципі: баланың мотивациялық саласы, оның практикалық дағдылары мен іс — әрекет әдістері ерте жастағы жетекші іс-әрекетке негізделген әр түрлі іс-әрекеттерде қалыптасады-пәндік-практикалық. Сонымен қатар, нақты дағдылар мен дағдыларды қалыптастыру - мотор, сенсорлық, сөйлеу — бұл мақсат емес, олар қызметті жүзеге асыру құралы ретінде әрекет етеді. Осы идеяларға сәйкес жұмыстың мазмұны балаларды әртүрлі заттармен тәуелсіз және ересектермен бірлескен іс-әрекеттерге қосуға, сумен, құммен, пластикалық материалдармен, бояулармен тәжірибе жасауға, әртүрлі ойындарға қатысуға негізделуі керек, оның барысында балалар танымдық қабілеттерін, сөйлеуін, ұсақ және ірі моторикасын, әртүрлі дағдыларын дамытады. және дағдылар.

ойын әдістеріне сүйену: өздеріңіз білетіндей, ойын мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытудың негізгі түрі болып табылады. Кез-келген ойын жан-жақты тәрбиелік әсерге ие және балаға эмоционалды қанағат әкеледі. Ересек адамның балалармен және балалардың бір-бірімен еркін қарым-қатынасына негізделген ойын балаға өзінің белсенділігін көрсетуге, өзін-өзі толық жүзеге асыруға мүмкіндік береді.  

ересектердің балалармен тұлғаға бағытталған өзара әрекеті: әр баланың эмоционалды әл-ауқаты үшін жағдай жасауды, оның мүдделері мен қажеттіліктерін құрметтеуді, оның даралығын жүзеге асыру құқығын беруді қамтиды.  Ересек адамның мейірімділігі мен эмоционалды экспрессивтілігі, тыныш нәзік интонациялар, баланың көңіл-күйіне назар аудару баланың өзіне деген сенімділігін, бейбітшілікке, адамдарға, бастамашылық пен қызығушылықты қалыптастыруды қамтамасыз етеді.  

білім беру мазмұнының толықтығы: мемлекеттік ДВО-да мектеп жасына дейінгі балалардың толыққанды дамуын қамтамасыз ететін "Денсаулық", "Коммуникация", "Таным", "Шығармашылық" және "қоғам" білім беру салалары айқындалған.

интеграция принципі: балалар іс-әрекетінің әртүрлі түрлерінің педагогикалық процесінде үйлесімділік пен өзара енуді қамтиды. Бұл баланың мүмкіндіктерін іске асырудың толықтығын, қоршаған әлемді қабылдаудың тұтастығын, оның жан-жақты дамуын қамтамасыз етеді.  

сабақтастық принципі: сонымен қатар баланы білім беру мекемесінде және отбасында тәрбиелеу және оқыту тәсілдерінде үйлесімділікке қол жеткізуді көздейді. 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 ЖАСТАН 2 ЖАСҚА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ